تاریخچه توانبخشی
پس از جنگ جهانی دوم بعلت مواجه شدن جوامعی همچون اروپا، آمریکا با تعداد فراوان معلول و اپیدمی فلج اطفال که موجب نگرانی عمومی گردید، توانبخشی مورد نظر و توجه قرار گرفت. اولین مرکز توانبخشی در نیویورک تاسیس گردید و دکتر راسک بعنوان پدر طب توانبخشی شناخته شده است. این اولین گام در ایجاد رشته توانبخشی medical Rehabilitation یا طب فیزیکی physical medicine بود. در ایران نیز تجربیات بسیار قدیمی وجود دارد به گونه ای که ابوعلی سینا بیماران را تشویق به استفاده از درمان های فیزیکی همچون گرما درمانی می نموده است. قانون توانبخشی در ایران از سال 1347 مصوب و بیمارستان شفا یحیاییان (اولین بیمارستان توانبخشی) آغاز به فعالیت در این زمینه نمود و پس از انقلاب از سال 1358 سازمان بهزیستی متولی توانبخشی کشور گردید.
تعریف توانبخشی
عبارت است از فعالیتی هدف گرا که هدفش توانا ساختن یک شخص دارای اختلال جهت رسیدن به یک سطح ذهنی، اجتماعی و کارکردی مناسب است که در این راه او را برای تغییر دادن زندگیش با ابزارهایی تجهیز می سازد. (سازمان بهداشت جهانی-1980)
اهداف توانبخشی
- پیشگیری از ایجاد بروز بیشتر ناتوانی
- جلوگیری از پیشرفت ناتوانی و آموزش عملکردی در ارتباط با نیازهای فرد
- ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به ناتوانی، توانبخشی و ایجاد فرصت های برابر
- سعی در خودکفایی فرد دارای ناتوانی و قادرسازی وی در برخورد با مشکلات
- تطابق زندگی فرد دارای ناتوانی با جامعه به وسیله آموزش و مشاوره
- ارائه طرح های تسهیلاتی و خدمات شهری و مسکونی مناسب جهت استفاده افراد دارای ناتوانی
- آموزش و افزایش مهارت ها در همه زمینه ها
- افزایش آگاهی افراد دارای ناتوانی نسبت به توانایی های جسمی، روانی خویش و تطبیق آن با محیط
- استقلال اقتصادی از طریق اشتغال و تبدیل وی به عنوان یک فرد موثر در جامعه
ارکان توانبخشی
- توانپزشکی: مجموعه اقدامات تشخیص درمانی است که در جهت بهبود نقص عارض شده و پیامدهای ناتوان کننده ناشی از نقص در فرد دارای ناتوانی به انجام برسد.
- توانبخشی اجتماعی: یکی از چهار رکن اساسی توانبخشی که موظف به ایجاد شرایط مناسب اقتصادی، اجتماعی جهت بازگشت فرد دارای ناتوانی به جامعه می باشد.
- توانبخشی آموزشی: آموزشها براساس شرایط اجتماعی، نوع فعالیت، نوع ناتوانی و… و معین برنامه ریزی می گردد.
- توانبخشی حرفه ای: برآیند نهایی فعالیتها می باشد زیرا پس از استقلال جسمی نیاز به استقلال اقتصادی می باشد.
- تیم توانبخشی: پزشک متخصص، فیزلوژیست، کاردرمان، گفتاردرمان، ارتوپدی فنی، شنواییسنج، بیناییسنج، مددکاراجتماعی، پرستار توانبخشی، روانشناسی، کارشناس حرفه ای که بر اساس نوع تشکیل کمیته، افراد تغییر یافته و هر یک با توجه به وظایف و نیاز فرد دارای ناتوانی برنامه های توانبخشی خاص را جهت آنان برنامه ریزی می نمایند.
آموزش نحوه استفاده وسایل کمک حرکتی:
با توجه به شرایط فیزیکی فرد جهت جابجایی نیاز به وسایل همچون انواع عصا، واکر، صندلی چرخدار و… می باشد که توسط کارشناس توانبخشی (فیزیولوژیست و کاردرمان) آموزش داده می شود.
روشهای درمانی در فیزیوتراپی
حرکت درمانی، الکتروتراپی، هیدروتراپی (آب درمانی) و… می باشد.
توصیه های توانبخشی
همیشه با پزشک متخصص، فیزیوتراپیست یا کاردرمان در خصوص نوع، شدت، دوره زمان، شرایط و تمرینات و… مورد نظر مشورت گردد.
- در یک محیط امن تمرین نمائید.
- قبل از خستگی تمرینات را متوقف نمائید.
- به آرامی و به تدریج تمرینات و فعالیتها را اضافه نمائید.
- عدم افراط در انجام تمرینات کششی و دیگر تمرینات
- اصلاحات و تطابق محیط منزل و محل فعالیتهای جسمی با شرایط فرد فراهم گردد.
- تمرینات می بایستی به آرامی، پیوسته، مستمر و زمان بلند مدت انجام گیرد.
- در صورت استفاده از استخر از دما، نوع تمرینات، مدت تمرینات، با تراپیست مشورت شود.
- دریافت اصول و چگونگی انجام تمرینات توسط کارشناس توانبخشی و انجام مستمر آن در منزل صورت پذیرد.اریخچه توانبخشیپس از جنگ جهانی دوم بعلت مواجه شدن جوامعی همچون اروپا، آمریکا با تعداد فراوان معلول و اپیدمی فلج اطفال که موجب نگرانی عمومی گردید، توانبخشی مورد نظر و توجه قرار گرفت. اولین مرکز توانبخشی در نیویورک تاسیس گردید و دکتر راسک بعنوان پدر طب توانبخشی شناخته شده است. این اولین گام در ایجاد رشته توانبخشی medical Rehabilitation یا طب فیزیکی physical medicine بود. در ایران نیز تجربیات بسیار قدیمی وجود دارد به گونه ای که ابوعلی سینا بیماران را تشویق به استفاده از درمان های فیزیکی همچون گرما درمانی می نموده است. قانون توانبخشی در ایران از سال 1347 مصوب و بیمارستان شفا یحیاییان (اولین بیمارستان توانبخشی) آغاز به فعالیت در این زمینه نمود و پس از انقلاب از سال 1358 سازمان بهزیستی متولی توانبخشی کشور گردید.
تعریف توانبخشی
عبارت است از فعالیتی هدف گرا که هدفش توانا ساختن یک شخص دارای اختلال جهت رسیدن به یک سطح ذهنی، اجتماعی و کارکردی مناسب است که در این راه او را برای تغییر دادن زندگیش با ابزارهایی تجهیز می سازد. (سازمان بهداشت جهانی-1980)
اهداف توانبخشی
- پیشگیری از ایجاد بروز بیشتر ناتوانی
- جلوگیری از پیشرفت ناتوانی و آموزش عملکردی در ارتباط با نیازهای فرد
- ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به ناتوانی، توانبخشی و ایجاد فرصت های برابر
- سعی در خودکفایی فرد دارای ناتوانی و قادرسازی وی در برخورد با مشکلات
- تطابق زندگی فرد دارای ناتوانی با جامعه به وسیله آموزش و مشاوره
- ارائه طرح های تسهیلاتی و خدمات شهری و مسکونی مناسب جهت استفاده افراد دارای ناتوانی
- آموزش و افزایش مهارت ها در همه زمینه ها
- افزایش آگاهی افراد دارای ناتوانی نسبت به توانایی های جسمی، روانی خویش و تطبیق آن با محیط
- استقلال اقتصادی از طریق اشتغال و تبدیل وی به عنوان یک فرد موثر در جامعه
ارکان توانبخشی
- توانپزشکی: مجموعه اقدامات تشخیص درمانی است که در جهت بهبود نقص عارض شده و پیامدهای ناتوان کننده ناشی از نقص در فرد دارای ناتوانی به انجام برسد.
- توانبخشی اجتماعی: یکی از چهار رکن اساسی توانبخشی که موظف به ایجاد شرایط مناسب اقتصادی، اجتماعی جهت بازگشت فرد دارای ناتوانی به جامعه می باشد.
- توانبخشی آموزشی: آموزشها براساس شرایط اجتماعی، نوع فعالیت، نوع ناتوانی و… و معین برنامه ریزی می گردد.
- توانبخشی حرفه ای: برآیند نهایی فعالیتها می باشد زیرا پس از استقلال جسمی نیاز به استقلال اقتصادی می باشد.
- تیم توانبخشی: پزشک متخصص، فیزلوژیست، کاردرمان، گفتاردرمان، ارتوپدی فنی، شنواییسنج، بیناییسنج، مددکاراجتماعی، پرستار توانبخشی، روانشناسی، کارشناس حرفه ای که بر اساس نوع تشکیل کمیته، افراد تغییر یافته و هر یک با توجه به وظایف و نیاز فرد دارای ناتوانی برنامه های توانبخشی خاص را جهت آنان برنامه ریزی می نمایند.
آموزش نحوه استفاده وسایل کمک حرکتی:
با توجه به شرایط فیزیکی فرد جهت جابجایی نیاز به وسایل همچون انواع عصا، واکر، صندلی چرخدار و… می باشد که توسط کارشناس توانبخشی (فیزیولوژیست و کاردرمان) آموزش داده می شود.
روشهای درمانی در فیزیوتراپی
حرکت درمانی، الکتروتراپی، هیدروتراپی (آب درمانی) و… می باشد.
توصیه های توانبخشی
همیشه با پزشک متخصص، فیزیوتراپیست یا کاردرمان در خصوص نوع، شدت، دوره زمان، شرایط و تمرینات و… مورد نظر مشورت گردد.
- در یک محیط امن تمرین نمائید.
- قبل از خستگی تمرینات را متوقف نمائید.
- به آرامی و به تدریج تمرینات و فعالیتها را اضافه نمائید.
- عدم افراط در انجام تمرینات کششی و دیگر تمرینات
- اصلاحات و تطابق محیط منزل و محل فعالیتهای جسمی با شرایط فرد فراهم گردد.
- تمرینات می بایستی به آرامی، پیوسته، مستمر و زمان بلند مدت انجام گیرد.
- در صورت استفاده از استخر از دما، نوع تمرینات، مدت تمرینات، با تراپیست مشورت شود.
- دریافت اصول و چگونگی انجام تمرینات توسط کارشناس توانبخشی و انجام مستمر آن در منزل صورت پذیرد.